**************************************************************
-
KB2.3. Özetleme, KB2.4. Çözümleme, KB2.8. Sorgulama
E3.4. Gerçeği Arama, E3.6. Analitik Düşünme, E3.8. Soru Sorma
SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.1. İletişim
D10. Mütevazılık, D16. Sorumluluk
OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık
DKAB.10.1.1. İslam’da bilginin yerini ve kaynaklarını çözümleyebilme
a) İslam düşüncesinde bilginin yerini ve kaynaklarını inceler.
b) İslam düşüncesinde bilginin yeri ve kaynakları arasındaki ilişkiyi belirler.
DKAB.10.1.2. Allah-âlem ilişkisini tefekkür ederek sorgulayabilme
a) Allah-âlem ilişkisiyle ilgili merak ettiklerini tanımlar.
b) Allah-âlem ilişkisini anlayabilmek için sorular sorar.
c) Allah-âlem ilişkisi hakkında İslam’ın temel kaynaklarından bilgi toplar.
ç) Allah-âlem ilişkisi hakkında topladığı bilgileri değerlendirir.
d) Allah-âlem ilişkisi hakkında topladığı bilgilerden çıkarım yapar.
DKAB.10.1.3. İsra suresi 36 ve Mülk suresi 23. ayetlerin mesajlarını özetleyebilme
a) Ayetlerde verilen mesajlarla ilgili çözümleme yapar.
b) Ayetlerde geçen konuları sınıflandırır.
c) Ayetlerde verilen mesajları açıklar.
İslam’da Bilgi ve Bilginin Kaynakları
Allah-Âlem İlişkisi
Kur’an’dan Mesajlar
akıl, bilgi, gayb, mütevatir, sadık haber, şehadet, varlık
Öğrenme çıktıları; açık uçlu sorular, kavram haritası, çalışma yaprağı, dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.
Allah-âlem ilişkisiyle ilgili bir deneme yazma, performans görevi olarak verilebilir. Bu performans görevi “bilgi toplama, inceleme, yorumlama, dil ve anlatım kurallarına uyma” ölçütlerine göre dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.
Sonuç değerlendirmede performans görevleri kullanılabileceği gibi yazılı yoklamalar da kullanılabilir.
Öğrencilerin, ilahi kitapların insanlara yol göstermek amacıyla Allah (cc) tarafından gönderildiğini bildikleri, görülen ve görülemeyen varlıklar hakkında bilgi sahibi oldukları kabul edilmektedir.
Öğrencilerin İslam’da varlık ve bilgi alanında merak ettiği konular tespit edilerek hazır bulunuşluk düzeyleri kontrol edilir.
Salim duyular, selim akıl ve sadık haberle elde edilebilecek bilgiler sınıflandırılır. Bu sınıflandırmaya uygun örnekler bulunarak konuyla köprü kurulur.
DKAB.10.1.1
Öğrencilere varlık, nesne, olay ve olgular hakkındaki bilgileri nasıl elde ettikleri sorulur. Öğrencilerin verdikleri cevaplar dikkate alınarak bilgi kaynaklarının neler olduğu incelenir (SDB2.1). Öğrenciler bu kaynaklardan yararlanarak bilgi ve bilginin kaynakları arasındaki ilişkileri öğretmen rehberliğinde belirler (E3.4). Bu süreçte zihin haritası kullanılabilir. Doğru bilgi, doğru inanç ve doğru davranış arasındaki ilişkiden yola çıkılarak doğru bilginin önemine değinilir. İslam düşüncesinde bilgi ve kaynakları, bilginin değeri ve önemi farklı disiplinler dikkate alınarak açıklanır (OB1). Bilgi kaynaklarının öznel ve nesnel gibi farklı sınıflandırmaları ele alınır. İslam’da nesnel bilgi kaynakları sadık haber, selim akıl ve salim duyular olarak belirlenir. Doğru bilgiyi elde etmeye yönlendirilerek duygu, düşünce ve davranışlarından sorumlu olduğu öğrenciye fark ettirilir (D16.1, SDB1.2). Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında kavram haritası kullanılabilir.
DKAB.10.1.2
Öğrenciler Allah-âlem ilişkisiyle ilgili merak ettiklerini tanımlar. Öğrenciler Allah-âlem ilişkisini anlayabilmek için sorular sorar (E3.8). Bu süreçte bilgi kutusu tekniği kullanılabilir. Zihin haritaları oluşturularak görülen (şehadet) ve görülemeyen (gayb) âlem, varlık türleri (insan, hayvan, bitki, melek, cin, şeytan) hakkında öğrencilerin görüşlerini paylaşmaları istenir. Öğrenciler, gözlem yoluyla edindiği bilgiler çerçevesinde insanın âlemdeki yerini bilir ve Allah (cc) karşısındaki konumunun farkına varır (D10.1). Öğrencilerin konuyla ilgili İslam’ın temel kaynaklarından bilgi toplamalarına imkân tanınır. Kelam ilminin Allah-âlem ilişkisine dair yaklaşımı dikkate alınarak konu aktarılır. Öğrenciler edindikleri bilgileri öğretmen rehberliğinde değerlendirerek çıkarımda bulunur (E3.6). Düşün-eşleş-paylaş tekniği bu süreçte kullanılabilir. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında açık uçlu sorulara yer verilebilir.
DKAB.10.1.3
İsra suresi 36 ve Mülk suresi 23. ayetleri Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yayımlanan matbu ve dijital meallerden bulunarak incelenir (OB2). Ayetlerin nüzul sebeplerine, ayetlerde geçen şahıslara, yerlere, konulara ve kavramlara yer verilir. Öğrenciler bu ayetlerde verilen mesajları çözümler ve sınıflandırır. Bu süreçte bilgi kartları kullanılabilir. Öğrenciler ayetlerde ele alınan konuları açıklar (SDB2.1). Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında çalışma yaprağı kullanılabilir.
Allah-âlem ilişkisini inceleyen bazı makalelerin okunması sağlanıp bu makalelerin özetlenmesi istenebilir. Özetlenen makalelerden elde edilen veriler afiş şeklinde tasarlanıp öğrenciler tarafından sınıfta sergilenebilir.
Görsel ve interaktif materyaller kullanılarak İslam düşüncesinde bilgi kuramı ve bilginin kaynaklarının anlaşılması kolaylaştırılır. Örneğin vahiy, akıl ve beş duyunun nasıl bilgi kaynağı olduğunu açıklayan animasyonlar veya şemalar hazırlanır.
Allah-âlem ilişkisini ve Kur’an-ı Kerim’deki mesajları anlamalarını sağlamak için öğrencilere kısa, öz ve anlaşılır açıklamalar yapılır. Bu konularda örnek olay incelemeleri veya hikâye anlatımı gibi yöntemler kullanılır. Derste grup çalışmaları ve tartışmalar düzenlenerek öğrencilerin birbirlerinden öğrenmeleri teşvik edilir ve sınıf içi etkileşim artırılır.
2. ÜNİTE: ALLAH’I TANIMAK
-
KB2.3. Özetleme, KB2.16.1. Tümevarıma Dayalı Akıl Yürütme, KB2.20. Sentezleme
E1.1. Merak, E3.4. Gerçeği Arama
SDB2.1. İletişim
D11. Özgürlük, D14. Saygı, D15. Sevgi
OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık
DKAB.10.2.1. Allah’ın (cc) varlığının delilleri üzerine akıl yürütebilme
a) Allah’ın (cc) varlığının delilleriyle ilgili öğrendiklerinden hareketle gözlemler yapar.
b) Varlıklar arasındaki örüntüleri bulur.
c) Varlıklar hakkında yaptığı gözlemler ve bulduğu örüntüler üzerinden genellemeler yapar.
DKAB.10.2.2. Allah’ı (cc) gereği gibi tanıyabilmek için O’nun isim ve sıfatlarını hayata yansıması bakımından sentezleyebilme
a) Ayet ve hadislerden hareketle Allah’ın (cc) isim ve sıfatlarını inceler.
b) Allah’ın (cc) isimleri ve sıfatları arasında ilişki kurar.
c) Allah’ın (cc) isimlerinden ve sıfatlarından hareketle Allah (cc) hakkında bütüncül bir bakış açısı oluşturur.
DKAB.10.2.3. Haşr suresi 22-24. ayetlerin mesajlarını özetleyebilme
a) Ayetlerde verilen mesajlarla ilgili çözümleme yapar.
b) Ayetlerde geçen konuları sınıflandırır.
c) Ayetlerde verilen mesajları açıklar.
Allah’ın Varlığının Delilleri
Allah’ı İsim ve Sıfatlarıyla Tanımak
Kur’an’dan Mesajlar
delil, evren, gaye, marifetullah, nizam, teleoloji
Öğrenme çıktıları; öğrenme günlüğü, fanzin, 3-2-1 kartı, çalışma yaprağı, dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.
Allah’ın (cc) varlığının delilleri, esma ve sıfatları konusunda sınıf içerisinde öğrenilen bilgilerden oluşan bir sunum hazırlama, performans görevi olarak verilebilir. Bu performans görevi “kaynakları kullanma, bilgi toplama, dil ve anlatım kurallarına uygunluk” ölçütlerine göre dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.
Sonuç değerlendirmede performans görevleri kullanılabileceği gibi yazılı yoklamalar da kullanılabilir.
Öğrencilerin İslam’a göre Allah’ın (cc) tek ilah ve mutlak yaratıcı olduğu bilgisine sahip oldukları kabul edilmektedir.
Öğrencilere “Allah’ın (cc) varlığının kanıtlanması noktasında neler biliyorsunuz, yaratılanlar Allah’ın (cc) varlığına işaret eder mi, Allah’ın (cc) isim ve sıfatları denilince aklınıza gelenler nelerdir?” soruları yöneltilerek verdikleri cevaplarla öğrencilerin ön bilgileri kontrol edilir.
Gökyüzü, bitkiler, hayvanlar, insanlar gibi Allah’ın (cc) yarattığı varlıklarla ilgili belgeseller izletilerek O’nun ilmi, iradesi ve kudretine dikkat çekilir. Yaratılan her şeyin Allah’a (cc) muhtaç olduğu gerçeği üzerinden konuyla köprü kurulur.
DKAB.10.2.1
Öğrencilerin yaratılan varlıkları düşünerek gözlemler yapması ve bu gözlemler üzerinden varlıklar arasındaki örüntüleri bulması sağlanır (E1.1, E3.4). Evrendeki düzenle ve tabiat olaylarıyla ilgili gözlemlerini arkadaşlarıyla paylaşmaları istenir (SDB2.1). Bu süreçte düşün-eşleş-paylaş tekniği kullanılabilir. Öğrenciler varlıklarla ilgili yaptığı gözlemler ve bulduğu örüntüler üzerinden genellemelere ulaşır. Öğrenciler, Allah’ın (cc) varlığı konusunda duygu, düşünce ve genellemelerini etki altında kalmadan beyin fırtınası tekniğiyle özgürce ifade ederler (D11.1). Allah’ın (cc) varlığını ispatlamak için kozmolojik, teleolojik (gaye ve nizam), ontolojik ve dinî tecrübe delilleri detaya girilmeden anlatılır. Bu deliller sunulurken ayet ve hadislerden faydalanılır. Bu bağlamda Hz. İbrahim kıssasına yer verilir. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında öğrenme günlüğü kullanılabilir.
DKAB.10.2.2
Öğrenciler öğretmen rehberliğinde ayet ve hadislerden faydalanarak Allah’ın (cc) isim ve sıfatlarını inceler (OB1). Öğrenciler esmayıhüsnadan hareketle Allah’ın (cc) aşkın bir varlık olarak insana ve kâinata karşı ilgisiz olmadığı konusunda çıkarımda bulunur. Bu kapsamda Allah’ın (cc) isimleri üç farklı açıdan ele alınır. Bunların kendisine mahsus olan, kâinatı ve insanı ilgilendiren isimler olduğu vurgulanır. Kendisine mahsus olanlar zatî isimler şeklinde ifade edilir. Kâinatla ilgili isimler tabiatın yaratılış ve işleyişi ile ilgilidir. İnsanı ilgilendirenler ise Allah-insan ilişkisinde insanı muhatap alan ve mükellef kılan ilahî isimlerdir. Buradan hareketle Allah’ın (cc) isimlerinin (Rahman, Rahim, Melik, Rezzak, Halık gibi) ve sıfatlarının (Kelam, İlim, İrade, Kudret ve Tekvin gibi) anlamları açıklanır. Bu isim ve sıfatların varoluşa yansıması öğrenciler tarafından örneklendirilir. Süreçte grafik düzenleyiciler kullanılabilir. Öğrenciler bu isim ve sıfatları birbiriyle ilişkilendirir. Allah’ın (cc) isimleri ve sıfatları hakkında öğrenciler bütüncül bir bakış açısı oluşturur. Bunun için çeşitli tartışma teknikleri (panel, zıt panel, kollegyum, münazara, sokratik çember) kullanılabilir (OB1). Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında öğrencilerden fanzin hazırlamaları istenebilir. Yapılan çalışmalar dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir. Öğrenciler, Allah’ın (cc) yarattığı canlı ve cansız her varlığın değerli olduğunu düşünerek varlıklara karşı saygılı olur (D14.4). Allah’ın (cc) Rahman isminin yansımalarını gözlemleyerek bütün canlılara karşı şefkat gösterir (D15.1).
DKAB.10.2.3
Haşr suresinin 22-24. ayetleri Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yayımlanan matbu ve dijital meallerden bulunarak incelenir (OB2). Ayetlerin nüzul sebeplerine, ayetlerde geçen şahıslara, yerlere, konulara ve kavramlara yer verilir. Öğrenciler bu ayetlerde verilen mesajları çözümler ve sınıflandırır. Bu süreçte bilgi kartları kullanılabilir. Öğrenciler ayetlerde ele alınan konuları açıklar (SDB2.1). Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında 3-2-1 kartı kullanılabilir.
Öğrencilere alanın önemli isimlerinden İbni Sina ve İbni Tufeyl’in Hay bin Yakzan isimli eserleri tavsiye edilebilir.
Öğrencilerden varlıklar arasındaki uyumu anlatan kısa videolar hazırlamaları istenebilir.
Allah’ın (cc) varlığının delillerine yönelik yapılmış akademik çalışmalar, makale ve kitapları araştırması, incelemesi elde ettiği bulgulardan en önemli gördüklerini afiş şeklinde tasarlayıp sınıf panosunda sergilemesi istenebilir.
Öğrencilerden kozmolojik ve teleolojik deliller hakkında araştırma yapmaları ve elde ettikleri sonuçları sunmaları istenebilir.
Haşr suresinin 22-24. ayetlerinde geçen Allah’ın (cc) isimleri ile ilgili esmayıhüsna sözlüğü hazırlamaları istenebilir.
Allah’ın (cc) yarattığı varlıklar ve onların arasındaki ilişkileri gözlemlemek için etkileşimli sanal dış mekân etkinlikleri düzenlenir. Bu sayede öğrencilerin doğrudan gözlem yaparak kavramları daha iyi anlayabilmeleri sağlanır. Öğrencilerin metinleri daha iyi anlamaları ve yorumlamaları için görsel ve işitsel materyaller kullanılır. Öğrencilere Kur’an ayetlerinin mesajlarını özetlemeleri ve sınıflandırmaları için adım adım izlenebilecek çalışma yaprakları veya interaktif dijital araçlar sunularak öğrenme desteklenir.
3. ÜNİTE: İSLAM’IN EVRENSEL MESAJLARI
-
KB2.3. Özetleme, KB2.6. Bilgi Toplama, KB2.14. Yorumlama, KB2.20. Sentezleme
E2.2. Sorumluluk, E3.7. Sistematik Olma
SDB1.1 Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB2.1. İletişim, SDB2.3. Sosyal Farkındalık
D1. Adalet, D11. Özgürlük, D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik
OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık
DKAB.10.3.1. İslam’ın evrensel mesajlarından biri olan tevhit ilkesi hakkında bilgi toplayabilme
a) İslam’da tevhit ilkesi hakkında bilgiye ulaşmak için kullanacağı kaynakları araştırır.
b) Belirlediği kaynaklardan İslam’da tevhit ilkesi hakkında bilgileri bulur.
c) İslam’da tevhit ilkesi hakkında elde ettiği bilgileri ayet ve hadisler ışığında doğrular.
ç) İslam’da tevhit ilkesi hakkında elde ettiği bilgileri kaydeder.
DKAB.10.3.2. İslam’ın adalet ve eşitlik ilkeleri arasındaki ilişkiyi sentezleyebilme
a) İslam’ın adalet ve eşitlik kavramlarını araştırır.
b) İslam’ın adalet ve eşitlik kavramları arasında ilişki kurar.
c) İslam’ın adalet ve eşitlik kavramlarını birleştirerek özgün bir bütün oluşturur.
DKAB.10.3.3. İslam ve barış ilişkisini yorumlayabilme
a) İslam ve barış ilişkisini inceler.
b) İslam ve barış ilişkisini bağlamı içerisinde kendisi için anlamlı hâle getirir.
c) İslam ve barış ilişkisini nesnel ve doğru bir şekilde ifade eder.
DKAB.10.3.4. Nahl suresi 90, Nisa suresi 58 ve Bakara suresi 208. ayetlerin mesajlarını özetleyebilme
a) Ayetlerde verilen mesajlarla ilgili çözümleme yapar.
b) Ayetlerde geçen konuları sınıflandırır.
c) Ayetlerde verilen mesajları açıklar.
İslam’ın Tevhit İlkesi
İslam’da Adalet ve Eşitlik
İslam ve Barış
Kur’an’dan Mesajlar
cihat, emanet, emniyet, güven, hak, hukuk, liyakat
Öğrenme çıktıları; özet metin, açık uçlu sorular, boşluk doldurma, doğru yanlış, çalışma yaprağı, küçürek hikaye, dereceleme ölçeği, dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.
Adalet konusuyla ilgili bir roman, şiir ya da hikâyenin okunup tahlilini yapma ve raporlaştırma, performans görevi olarak verilebilir. Bu performans görevi “tahlilin yeterliliği, dil ve anlatım kurallarına uyma, raporlaştırma” ölçütlerine göre öz değerlendirme formu ve dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.
Sonuç değerlendirmede performans görevleri kullanılabileceği gibi yazılı yoklamalar da kullanılabilir.
Eşitlik, adalet ve barış kavramlarının evrensel değerler arasında olduğunu öğrencilerin bildiği kabul edilir.
İslam’da evrensel mesajların neler olduğu hakkında beyin fırtınası tekniğiyle öğrencilerin görüşlerini ifade etmeleri sağlanır. Verilen cevaplara göre öğrencilerin hazır bulunuşlukları kontrol edilir.
Dünyadaki sorunlar (savaş, göç, açlık gibi) gündeme getirilerek bir tartışma ortamı oluşturulur. Bu tür sorunların çözümü İslam’ın adalet, barış ve eşitlik anlayışıyla ilişkilendirilir.
DKAB.10.3.1
Öğrenciler tevhit kavramının tanımı hakkında bilgi elde edeceği kaynakları araştırır. Öğretmen rehberliğinde hangi kaynaklardan faydalanacağını belirler. Belirlediği kaynaklardan tevhit ilkesiyle ilgili bilgilere ulaşır. Ulaştığı bilgileri ayet ve hadisler ışığında doğrular. Tevhidin İslam’ın evrensel mesajlarından biri olduğunu öğrencinin fark etmesi sağlanır. Bu bağlamda Hz. Nuh kıssasından yola çıkılarak bütün peygamberlerin ortak mesajının tevhit olduğu vurgulanır. Elde ettiği bilgileri düşün-eşleş-paylaş tekniğiyle arkadaşlarıyla paylaşır (SDB2.1). Ölçme değerlendirme uygulamalarında öğrencilerden özet metin hazırlamaları istenebilir. Yazılan metinler dereceleme ölçeği ile değerlendirilebilir.
DKAB.10.3.2
Adaletin İslam’ın evrensel mesajlarından biri olduğu ayet ve hadisler bağlamında ele alınır. Allah’ın (cc) Adl ismine vurgu yapılır. İslam’da adaletin ilkelerini ve önemini araştırır. Adalet kavramı çerçevesinde öğrenciler; eşitlik, hakkaniyet (D1.1), dürüstlük, şeffaflık, tarafsızlık, emanet, liyakat, ahde vefa, insanın saygınlığı ve hesap verebilirlik ilkeleri arasındaki ilişkiyi tespit eder (OB1). Örnek olay inceleme tekniği bu süreçte kullanılabilir. İslam dininin adalet ve eşitlik konusundaki yaklaşımına ilişkin açıklamalar yapılır. Bütün insanların Allah (cc) katında eşit oluşu; kadın-erkek, işveren-işçi, amir-memur, zengin-fakir gibi ayrımların İslam’a göre insanlara bir üstünlük sağlamadığına vurgu yapılır, insanı değerli kılan özelliğin takva olduğu belirtilir (SDB2.3,E3.7). Bu kapsamda Veda Hutbesi’ne de değinilir. Öğrenciler konuyla ilgili ayet ve hadislerden hareketle, İslam’da, adalet ve eşitlik kavramları arasında ilişki kurar. Altıgen düşünme tekniği bu süreçte kullanılabilir. Öğrenciler adalet ve eşitlik konularında İslam’ın bakış açısını anlayarak özgün bir bütün oluşturur. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında öğrencilere adalet ve eşitlik konusu hakkında küçürek hikâye yazma görevi verilebilir. Yapılan çalışmalar dereceli puanlama anahtarıyla değerlendirilebilir.
DKAB.10.3.3
İslam kelimesinin anlamı sulh, selam, emniyet ve güven kavramlarıyla verilir. İslam kavramı kişinin kendisiyle ve diğerleriyle barış içinde yaşaması bağlamında ele alınır. Öğrenciler, Medine Dönemi’nde toplumsal barışın tesisi amacıyla Hz. Peygamber’in uygulamalarından hareketle İslam ve barış ilişkisini inceler. Öğrenciler Medine’de yaşanmış bir örnek olay üzerinden İslam ve barış ilişkisini kendisi için anlamlı hâle getirir (SDB1.1). İslam ve barış konusu ele alınırken cihat kavramına yer verilir. Cihadın; İslam tarihindeki bazı örneklerine, Anadolu ve Balkanlar’ın İslamlaşmasındaki rolüne, yakın tarihimizdeki Çanakkale Muharebeleri, Millî Mücadele süreci ve 15 Temmuz’da olduğu gibi barışı sağlama ve vatanı savunmadaki rolüne vurgu yapılır (D11.1). Cihat kavramı anlam genişliği göz önünde bulundurularak salt savaş ile sınırlandırılmadan tüm boyutlarıyla ele alınır. Cihadın farzıayn ve farzıkifaye olduğu durumlara değinilir. Bu kapsamda ceht, mücahede, davet, tebliğ, irşat, emir bilmaruf ve nehiy anilmünker, kıtal/mukatele ve şehadet kavramlarına yer verilir. Cihat kavramının öncelikle kişinin nefsiyle mücadelesi anlamında kullanıldığı belirtilir (E2.2). Güncel sorunlara (savaşlar, ekonomik ve sosyal problemler vb.) atıf yapılır. Öğrenciler, İslam’ın barış konusundaki yaklaşımını tarihten günümüze bir arada yaşama deneyimlerinden hareketle nesnel, doğru ve anlamını değiştirmeyecek bir şekilde ifade eder. Bu süreçte öğrencilerin her durumda vatanını sevme ve koruma bilincini kazanmaları sağlanır (D19.1). Bu bağlamda Gaziler Haftası ve 15 Temmuz Demokrasi ve Millî Birlik Günü etkinliklerine dikkat çekilir. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında açık uçlu sorular kullanılabilir.
DKAB.10.3.4
Nahl suresi 90. ayet, Nisa suresi 58. ayet ve Bakara suresinin 208. ayetleri Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yayımlanan matbu ve dijital meallerden bulunarak incelenir (OB2). Ayetlerin nüzul sebeplerine, ayetlerde geçen şahıslara, yerlere, konulara ve kavramlara yer verilir. Öğrenciler bu ayetlerde verilen mesajları çözümler ve sınıflandırır. Bu süreçte bilgi kartları kullanılabilir. Öğrenciler ayetlerde ele alınan konuları açıklar (SDB2.1). Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında boşluk doldurma, doğru-yanlış, kısa cevaplı ve açık uçlu soru türlerinden oluşan çalışma yaprağı kullanılabilir.
İslam’ın evrensel mesajlarının günlük hayattaki uygulamalarına örnek olarak Veda Hutbesi sınıfta okutularak adalet, eşitlik ve barış kavramları üzerinden tahlil edilebilir.
Öğrencilerden adalet, barış ve eşitlik konularında bir poster, sunu veya bilgi grafiği hazırlamaları istenebilir.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Sözleşmeleri’nde yer alan barışa yönelik ifadelerle Kur’an ve hadislerde yer alan barış ifadelerindeki benzerliklerin raporlanması ve sınıfa sunulması istenebilir.
Öğrenciler dijital içerik (sesli metin, video vb.), soru cevap etkinlikleri ile desteklenebilir.
Öğrencilerden İslam’ın evrensel mesajlarına dair kavramların anlamlarını sözlükten bularak not etmeleri ve arkadaşlarıyla paylaşmaları istenebilir.
4. ÜNİTE: DİN, ÇEVRE VE TEKNOLOJİ
-
KB2.3. Özetleme, KB2.4. Çözümleme, KB2.14. Yorumlama
E1.1. Merak, E2.1. Empati, E2.2. Sorumluluk
SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB2.3. Sosyal Farkındalık
D5. Duyarlılık, D8. Mahremiyet, D14. Saygı, D16. Sorumluluk, D17. Tasarruf, D18. Temizlik
OB2. Dijital Okuryazarlık, OB8. Sürdürülebilirlik Okuryazarlığı
DKAB.10.4.1. İnsan, çevre ve ahlak arasındaki ilişkiyi yorumlayabilme
a) İnsan, çevre ve ahlak arasındaki ilişkiyi inceler.
b) Çevreye karşı ahlaki sorumluluklarını bağlamından koparmadan kendi yaşantısı için anlamlı hâle getirir.
c) İnsan ve çevre arasındaki ilişkiyi nesnel bir biçimde ifade eder.
DKAB.10.4.2. Teknoloji ve ahlak ilişkisini çözümleyebilme
a) Teknoloji ve ahlakla ilgili unsurları araştırır.
b) Teknoloji ve ahlakla ilgili unsurlar arasındaki ilişkileri belirler.
DKAB.10.4.3. Çevre ve teknoloji ilişkisini özetleyebilme
a) Çevre ve teknoloji ilişkisi ile ilgili çözümleme yapar.
b) Çevre ve teknoloji arasındaki ilişkileri sınıflandırır.
c) Çevre ve teknoloji ilişkisini açıklar.
DKAB.10.4.4. Rum suresi 41. ayetin mesajlarını özetleyebilme
a) Ayette verilen mesajlarla ilgili çözümleme yapar.
b) Ayette geçen konuları sınıflandırır.
c) Ayette verilen mesajları açıklar.
İnsan, Çevre ve Ahlak
Teknoloji ve Ahlak
Çevre ve Teknoloji
Kur’an’dan Mesajlar
çevre, teknoloji
Öğrenme çıktıları; balık kılçığı diyagramı, 3-2-1 kartı, dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.
Çevre ve teknoloji ilişkisiyle ilgili düzenlenecek bir konferans için konuşma metni hazırlama, performans görevi olarak verilebilir. Bu performans görevi “konuyu araştırma, kaynak kullanma, metnin konuyu kapsaması, dil ve anlatım kurallarına uygunluk” ölçütlerine göre dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.
Sonuç değerlendirmede performans görevleri kullanılabileceği gibi yazılı yoklamalar da kullanılabilir.
Öğrencilerin çevreyi korumak ve teknolojiyi verimli kullanmak konusunda temel bilgilere sahip oldukları kabul edilmektedir.
“Yarın kıyametin kopacağını bilseniz bile elinizdeki fidanı dikiniz.” (İbn Hanbel, III, 184.) hadisinden hareketle öğrencilerin din ve çevre konusundaki görüşleri alınarak hazır bulunuşlukları kontrol edilir.
İslam’ın temel ilkeleri çerçevesinde, çevre ve teknolojiyle ilgili güncel problemler ele alınarak gerçek yaşamla köprü kurulur.
DKAB.10.4.1
Öğrencilerin insan, çevre ve ahlak arasındaki ilişkiyi fıtrat, denge, ölçü ve bütünlük kavramları ekseninde incelemesi sağlanır. Konuyla ilgili belgesel veya görsellerden yararlanılarak çevresel sorunların hayata etkileri üzerinde durulur (OB8). Öğrenciler çevreye karşı ahlaki sorumluluklarını kendi yaşantısı için anlamlandırır. Yer altı ve yer üstü kaynaklarını amacına uygun kullanır. İsrafın olası zararlarını fark eder (D17.2). İnsan ve çevre arasındaki ilişkiyi İslam’ın çevreye dair temel ahlaki ilkelerini dikkate alarak ifade etmelerine imkân verilir (SDB2.3). Bu süreçte arkadaşa öğret tekniği kullanılabilir. Güncel çevre sorunlarına değinilerek öğrencilerin çevreye karşı sorumluluklarının farkına varmaları konuşma halkası tekniğiyle sağlanabilir (E2.2, D16.2). Çevre sorunlarını (biyoçeşitliliğin kaybı, çevre kirliliği ve bilinçsiz su tüketimi vb.) merak etmeleri sağlanarak ve gelecek yıllarda bu sorunların ne düzeyde küresel sorunlara dönüşebileceğine dair görüşlerini beyin fırtınası tekniği ile belirtmelerine imkân verilir (E1.1, D18.3, SDB2.3). Bu şekilde öğrenciler farklı açılardan olaylara bakarak problemlere çözümler bulur. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında balık kılçığı diyagramı kullanılabilir.
DKAB.10.4.2
Teknoloji ve ahlak arasındaki ilişki güncel teknolojik gelişmelerle bağlantı kurularak incelenir. Öğrenciler teknoloji ve ahlakla ilgili unsurları araştırır. Bu süreçte çift sütun tekniği kullanılabilir. Teknolojinin geliştirilmesinde ve kullanılmasında ahlaki kurallara dikkat edilmesi gerektiği vurgulanır. Teknoloji ve ahlak arasındaki ilişkinin belirlenmesinde örnek olay incelemesi tekniği kullanılabilir (OB2, SDB1.1). Öğrencilerin sosyal medya, genetik, biyoteknoloji, yapay zekâ, savaş teknolojisi, sanal gerçeklik, dijital oyunlar gibi teknolojik alanlarda sorumluluk bilincine sahip olması, kişisel hakların ve verilerin korunması ile mahremiyet ilkelerine uygun davranışlar geliştirmesi hedeflenir. Bu süreçte Kişisel Verileri Koruma Günü ile ilgili etkinlikler hakkında bilgi verilebilir. Öğrenciler, kendisinin, ailesinin ve başkalarının özel alanını ve bilgilerini korur; başkalarının özgürlüklerini ihlal etmez ve kişisel sınırlara saygı duyar (D8.1, D14.2). Drama tekniği bu süreçte kullanılabilir. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında dijital öykü yazılması istenebilir ve hazırlanan öyküler dereceli puanlama anahtarıyla değerlendirilebilir.
DKAB.10.4.3
Teknolojik gelişmelerin sebep olduğu çevre problemleri ile ilgili (iklim değişikliği, ormanların yok edilmesi, nesli tükenme tehlikesi altında olan hayvanlar, çarpık kentleşme, tüketim bağımlılığı vb.) belgesel veya kısa film izletilerek öğrencilerin çevreye ve canlılara ilişkin duyarlılık kazanmaları sağlanabilir (D5.4). Çevre ve teknoloji ilişkisi incelenir. Öğrencilerin bu ilişkileri çözümlemesi çember tekniği kullanılarak sağlanabilir. Mevcut sorunların sınıflandırılmasında 5N1K tekniği kullanılabilir (SDB2.3). Öğrenciler “Ben Olsam Ne Yapardım?” etkinliği ile çevre sorunlarına dair açıklama yaparak çözüm üretirler (SDB1.1, E2.1, OB8). Konu kapsamında Çevre ve İklim Değişikliği Haftası ile Dünya Su Günü etkinlikleri hakkında bilgi verilebilir. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında 3-2-1 kartları kullanılabilir.
DKAB.10.4.4
Rum suresinin 41. ayeti Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yayımlanan matbu ve dijital meallerden bulunarak incelenir (OB2). Ayetin nüzul sebebine, ayette geçen şahıslara, yerlere, konulara ve kavramlara yer verilir. Öğrenciler bu ayette verilen mesajları çözümler ve sınıflandırır. Bu süreçte bilgi kartları kullanılabilir. Öğrenciler ayette ele alınan konuları açıklar (SDB2.1). Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında öz değerlendirme formu kullanılabilir.
Günümüzdeki çevre ve teknoloji sorunlarını konu edinen fotoğraf ve kısa film yarışmaları düzenlenerek öğrencilerin mevcut potansiyellerini keşfetmeleri sağlanır. Teknolojik bağımlılıklar hakkında Yeşilay’ın Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Eğitim Programı’ndaki materyallerinden faydalanılabilir.
Özel öğretim yöntemleri kullanılarak öğrencinin çevre ve teknoloji hakkında merak ettikleri soruları sormaları ve cevap bulmaları anlamında etkinlikler planlanabilir. Öğrenciler gruplara ayrılarak akran öğretimi uygulanabilir.
5. ÜNİTE: İSLAM DÜŞÜNCESİNDE İTİKADİ-SİYASİ VE FIKHİ YORUMLAR
-
KB2.3. Özetleme, KB2.7. Karşılaştırma, KB2.20. Sentezleme
E3.5. Açık Fikirlilik, E3.7. Sistematik Olma, E3.8. Soru Sorma, E3.10. Eleştirel Bakma
SDB2.1. İletişim, SDB2.3. Sosyal Farkındalık
D14. Saygı
OB2. Dijital Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı
DKAB.10.5.1. Dinî yorum farklılıklarının ortaya çıkış sebeplerini sentezleyebilme
a) Dinî yorum farklılıklarının ortaya çıkış sebeplerinin neler olduğunu belirler.
b) Dinî yorum farklılıklarının ortaya çıkış sebepleri arasında ilişki kurar.
c) Dinî yorum farklılıklarının ortaya çıkış sebepleriyle ilgili bütünsel bakış açısına ulaşır.
DKAB.10.5.2. İslam düşüncesindeki itikadi-siyasi ve fıkhi yorumları karşılaştırabilme
a) İslam düşüncesindeki itikadi-siyasi ve fıkhi yorumların özelliklerini ve konu ile ilgili temel kavramları açıklar.
b) İslam düşüncesindeki itikadi-siyasi ve fıkhi yorumların özelliklerine ilişkin benzerlikleri listeler.
c) İslam düşüncesindeki itikadi-siyasi ve fıkhi yorumların özelliklerine ilişkin farklılıkları listeler.
DKAB.10.5.3. Hucurat suresi 13. ayetin mesajını özetleyebilme
a) Ayette verilen mesajlarla ilgili çözümleme yapar.
b) Ayette geçen konuları sınıflandırır.
c) Ayette verilen mesajları açıklar.
Dinî Yorum Farklılıklarının Sebepleri
İslam Düşüncesinde İtikadi-Siyasi ve Fıkhi Yorumlar
Kur’an’dan Mesajlar
Ehlisünnet, fıkıh, itikat, mezhep, tevil
Öğrenme çıktıları; bilgi haritası, yapılandırılmış grid, dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.
İslam düşüncesindeki yorum farklılıkları konusunda bilgi grafiği hazırlama, performans görevi olarak verilebilir. Bu performans görevi “bilgi toplama, dil ve anlatım kurallarına uygunluk, uygun görsel kullanma, kaynak kullanma, metnin konuyu kapsaması” ölçütlerine göre dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.
Sonuç değerlendirmede performans görevleri kullanılabileceği gibi yazılı yoklamalar da kullanılabilir.
Farklı dinî yorumların var olduğunu bildikleri ve Hanefilik, Şafiilik hakkında bilgi sahibi oldukları kabul edilir.
Öğrencilere daha önce duydukları bir mezhep olup olmadığı sorusu sorulur. Öğrencilerden konuyla ilgili geçmiş bilgilerinden faydalanmaları istenir. Dijital öğrenme platformları kullanılarak uygun videolar izletilir ve insanların yorum farklılıklarının nelerden kaynaklandığı ve bunların sebeplerinin neler olabileceği soruları öğrencilere yöneltilir. Böylece öğrencilerin din ve dinî yorum hakkında hazır bulunuşlukları kontrol edilir.
İnsanların karşılaştıkları olaylar hakkında farklı yorumlarda bulunmalarının birçok sebebi vardır. İnsanın karakteri, yetiştiği coğrafya, aldığı eğitim gibi sebepler farklı yorumları ortaya çıkarır. İslam düşüncesindeki itikadi-siyasi ve fıkhi yorumlar da bu bağlamda değerlendirilir. Öğrencilerin herhangi bir konuda farklı fikirler ortaya koymasıyla İslam düşüncesinde ortaya çıkan yorum farklılıklarının sebepleri arasında köprü kurulur.
DKAB.10.5.1
Öğrenciler dinî yorum farklılıkları hakkında merak ettiklerini sorar (E3.8). Dinî yorum farklılıklarının sebepleri ile ilgili bir metin paylaşılır ve bu metinden hareketle öğrencilerin dinî yorum farklılıklarının sebeplerini belirlemelerine imkân tanınır (OB5). Bu sebepler arasında ilişki kurmaları sağlanır. Beyin fırtınası tekniği bu süreçte kullanılabilir. Öğrencilerin dinî yorum farklılıklarının zenginlik olduğunu, böylece İslam’ın tüm çağ ve coğrafyalarda yaşanabilir hâle geldiğini fark etmeleri ve bütünsel bir bakış açısına ulaşmaları amaçlanır. Bu süreçte zıt panel tekniği uygulanabilir (E3.5). Dinin yanlış yorumlanmasından doğan sorunların, dinin kendisinden kaynaklanmadığı vurgulanır. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında bilgi haritası kullanılabilir.
DKAB.10.5.2
Dinî yorum farklılıklarının itikadi-siyasi, fıkhi konular bağlamında ortaya çıktığı belirtilir. Mezhep, fıkıh, fırka ve tevil kavramları hakkında bilgi verilir. Öğrencilere “Mezhepler hakkında neler biliyorsunuz?” sorusu yöneltilerek soru-cevap tekniği uygulanabilir. Ehlisünnet başlığı altında itikadi yorumlardan Eşarilik ve Matüridilik; fıkhi yorumlardan Hanefilik, Malikilik, Şafilik ve Hanbelilik; Şia başlığı altında Caferilik hakkında bilgi verilir; Caferiliğin Şia’nın fıkhi yorumu olduğuna vurgu yapılır (E3.7). Öğrenciler, itikadi-siyasi ve fıkhi yorum türleri arasındaki benzerlikler ve farklılıkları listeler. Bu süreçte istasyon tekniği kullanılabilir (E3.10, SDB2.3). İslam düşüncesindeki farklı yorumların zenginlik olduğuna, İslam’ın fikir özgürlüğüne verdiği öneme ve farklı fikirlere saygı duymanın gerekliliğine değinilir (D14.1). Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında yapılandırılmış grid kullanılabilir.
DKAB.10.5.3
Hucurat suresinin 13. ayeti Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yayımlanan matbu ve dijital meallerden bulunarak incelenir (OB2). Ayetin nüzul sebebine, ayette geçen şahıslara, yerlere, konulara ve kavramlara yer verilir. Öğrenciler bu ayette verilen mesajları çözümler ve sınıflandırır. Bu süreçte bilgi kartları kullanılabilir. Öğrenciler ayette ele alınan konuları açıklar (SDB2.1). Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında öz değerlendirme formu kullanılabilir.
Öğrencilerden iktisadi, siyasi ve fıkhi mezhepler ve bu mezheplerin hangi olay veya durumlardan dolayı ortaya çıktığını akademik makalelerden araştırması ve bulgularını özetleyerek arkadaşlarına sunması istenebilir.
Öğrencilerden namaz ibadetinin uygulanışındaki mezhepler arası farklılıkları araştırması istenebilir.
Öğrenciler dijital içerikler (sesli metin, video vb.) ve soru cevap etkinlikleri ile desteklenebilir. Doğru yanlış, boşluk doldurma, eşleştirme, sözcük avı gibi etkinliklerin yanında EBA’da yer alan dijital içerikler de kullanılabilir.
2 yorum:
Bütün dosyalarınız açılmıyor ya hasarlı, yada hata veriyor.
Bizim dosyalarda sorun yok. rar dosyalarını açan programınızı güncellemelisiniz. Silip tekrar yükleyin. google a winrar yazıp gezginler sitesinden indirebilirsiniz.
Yorum Gönder
Yorumunuz en kısa sürede yayınlanacaktır.